MUZEUM HISTORII SAMORZĄDU ZAWODOWEGO
RADCÓW PRAWNYCH

SIEDZIBY

SIEDZIBY KIRP

1. ul. Bracka 20a
Pierwsza, całkiem prestiżowa lokalizacja siedziba samorządu radców prawnych wynikała poniekąd z jego genezy. Krajowa Rada Radców Prawnych znalazła bowiem schronienie w pomieszczeniach zajmowanych przez Zrzeszenie Prawników Polskich (a także NRA i redakcję „Prawa i życia”) w pałacu Brzozowskich herbu Belina wybudowanym w 1882 r. w podwórzu starszej o 40 lat kamienicy frontowej Jaroszyńskiego (ul. Bracka 20). Neobarokowy pałac, wzorowany na pałacykach paryskich z XVIII w., spalony w czasie drugiej wojny światowej i odbudowany w zmienionym kształcie, dziś niestety popada w ruinę. Z ciekawostek należy wspomnieć, że Jarosław Iwaszkiewicz w powieści „Sława i chwała”, we wnętrzach tego budynku umieścił mieszkanie księżnej Bilińskiej po utracie ukraińskiego majątku.

2. ul. Czerniakowska 159 (Os. Szwoleżerów)
Pozornie ta lokalizacja nie ma w sobie nic wyjątkowego bowiem mieściła się w zwykłym bloku z lat 70-tych. Jest to jednak mylące bowiem blok pod adresem Czerniakowska 159 wchodzi w skład tzw. Osiedla Szwoleżerów zaprojektowanego przez wybitną architekt Halinę Skibniewską. Skibniewska zadbała o urozmaiconą formę zewnętrzną budynków w duchu modernistycznym, stosunkowo niewielkie ich gabaryty (całe osiedle zamieszkuje ok. 1700 mieszkańców a bloki mają maksymalnie 8 pięter) a przede wszystkim pieczołowicie zaplanowała otoczenie, począwszy od zieleńców i małej architektury a skończywszy na celowo umieszczonych między blokami artefaktami pochodzącymi ze zrujnowanego pałacu w Brzezince na Dolnym Śląsku. Osiedle w 1974 r. otrzymało tytuł Mistera Warszawy a mieszkał tu m.in. Andrzej Kopiczyński.

3. ul. Krucza 38/42
Od połowy 1989 r., po rozwiązaniu umowy najmu na lokal przy Czerniakowskiej, Krajowa Rada Radców Prawnych przenosi się do otrzymanego z puli Urzędu Rady Ministrów lokalu w budynku będącym w zarządzie Ministra Przemysłu. Z uwagi na szczupłość miejsca, Biuro Ośrodka Badawczego Radców Prawnych i Biuro Ośrodka Doskonalenia Zawodowego pozostało w pierwszej siedzibie przy ul. Brackiej 20a. Kompleks budynków przy ul. Kruczej, rozciągający się od Pięknej aż do Żurawiej i od Marszałkowskiej do pl. Trzech Krzyży stanowił część wzniesionej w latach 50-ych w stylu socrealistycznym tzw. dzielnicy ministerstw. W jej skład obok budynków ministerstw (np. Ministerstwa Rolnictwa z imponującą kolumnadą) i urzędów centralnych wchodził też hotel zaprojektowany specjalnie dla przybywających do stolicy urzędników z tzw. terenu oraz kino „Śląsk”. Budynek zajmowany przez Krajową Radę Radców Prawnych zbudowany został dla Centralnego Zarządu Przemysłu Elektrotechnicznego i Tworzyw Sztucznych według projektu Jerzego Kowarskiego i Mieczysława Pipreka. Niestety, architektura zaprojektowanego w latach 40-tych gmachu w trakcie budowy została poddana krytyce z uwagi na „formalizm i kosmopolityzm”. Aby uciec od tych zarzutów projektanci dokonali licznych przeróbek, których efekty varsavianista Jarosław Zieliński w książce „Realizm socjalistyczny w Warszawie” podsumowuje pisząc, że ten, w gruncie rzeczy nowoczesny w swej konstrukcji biurowiec, „na siłę (…) ubierano w nonsensowne ozdóbki, w postaci np. łukowato zamkniętych naczółków nad trzema centralnymi portefenetrami nowoczesnej fasady.”.

4. ul. Czerniakowska 89/93 (WZM)
Jesienią 1991 r. „krajówka” wraca na Czerniaków. O tej siedzibie Krajowej Rady Radców Prawnych trudno powiedzieć, żeby była specjalnie prestiżowa. W drugiej połowie lat 90-tych Rada ulokowała się w pomieszczeniach wynajmowanych na terenie utworzonych w latach 50-tych Warszawskich Zakładów Mechanicznych „PZL-WZM” lub „WuZetEm”. Ponieważ ta część Czerniakowa została praktycznie całkowicie zniszczona w czasie Powstania warszawskiego, nowe zabudowania mieszkalne i przemysłowe projektowano tu w latach 50-tych od nowa. Architektura zabudowań zakładów „WuZetEm” jest dosyć typowa, uwagę zwraca ascetyczna elewacja z nieotynkowanej cementowej cegły. Należy tu wspomnieć, że w fabryce tej pracowali i poznali się założyciele „Kapeli Czerniakowskiej”, Stanisław Wielanek i Sylwester Kozera.

5. Al. Wyzwolenia 3/5
Kolejną siedzibę Krajowa Rada Radców Prawnych znalazła w bardziej reprezentacyjnym miejscu, w bezpośredniej bliskości warszawskiego Traktu Królewskiego, przy Al. Wyzwolenia. Ta część Śródmieścia Południowego wchodzi w skład kameralnego tzw. osiedla „Latawiec”, wzniesionego w latach 1953-1955 na gruzach przedwojennej zabudowy. Całe osiedle stanowi spójne założenie w duchu socrealistycznym a jego osią jest szeroka, przeskalowana w sposób typowy dla projektów z tego okresu, al. Wyzwolenia, poszerzona do wymiarów sporego placu. Osiedle cechują monumentalne przejścia bramne, wysokie lokale na parterze oraz arkadowe podcienia budynków zamykających ulicę i mansardowe dachy z lukarnami. Realizacja okazała się na tyle dalece odbiegać od kanonu socrealizmu w architekturze, że przysporzyła pewnych kłopotów projektantce. Jak pisał w „Gazecie Wyborczej” z 21.06.2016 r. Jerzy S. Majewski „Jest to bodaj ostatnia w dziejach polskiej architektury próba wprowadzenia na dużą skalę modnego w drugiej połowie XIX wieku 'kostiumu francuskiego'. Dodajmy próba bardzo udana.”.

6. Al. Ujazdowskie 18
Kolejny adres Krajowej Rady Radców Prawnych to lokalizacja niezwykle prestiżowa. Wraz z przenosinami do Śródmieścia „krajówka” zajęła lokal położony przy ulicy uznawanej za najbardziej elegancką ulicę Warszawy przed 1914 r. W przeciwieństwie do nadmiernie zagęszczonego Śródmieścia aleje Ujazdowskie były ulicą pełną zieleni, zabudowaną przez miejskie pałace rodzin arystokratycznych a wzdłuż ulicy ciągnęła się nawet specjalna ścieżka do jazdy konnej. Stopniowo pałace ustępowały ogromnym i luksusowym kamienicom. Jak pisze historyk i varsavianista Jerzy S. Majewski w książce „Warszawa na starych pocztówkach” „wyposażenie tych budynków i ich wykończenie było najlepsze. Do kamienic sprowadzano kominki z Paryża, balustrady balkonów bywały pozłacane a drzwi wykonywano z cennych gatunków drewna.”.
Kamienica przy al. Ujazdowskich 18 (przed wojną nr 30) została zbudowana w 1895 r. według projektu Stefana Szyllera, w stylu eklektycznym. W czasie wojny spalona, została odbudowana w sposób uproszczony. Cechą charakterystyczną kamienicy są cztery figury atlantów podtrzymujących balkony drugiego piętra.

7. Al. Ujazdowskie 41
Obecna siedziba Krajowej Rady Radców Prawnych mieści się w tzw. kamienicy Ignacego Bernsteina. Ignacy Bernstein (1836-1909) był polskim bibliotekarzem i zbieraczem przysłów żydowskiego pochodzenia, jeden ze współtwórców Głównej Biblioteki Judaistycznej działającej przy Wielkiej Synagodze na Tłomackiem w Warszawie oraz jednym z założycieli Towarzystwa "Lomdej Tora" (z hebr. Studiujących Torę), które wspierało ubogą młodzież żydowską w nauce świeckiej i religijnej. Kamienica przy skrzyżowaniu z Wilczą została wybudowana w latach 1875-1876 według projektu Michała Dobromysława w stylu klasycystycznym. Cechą charakterystyczną budynku jest portyk z czterema kolumnami wspierający balkon na pierwszym piętrze, a nad nim cztery figury kobiet podpierające dwa balkony na drugim piętrze. W 2004 r. budynek został odrestaurowany z przeznaczeniem na funkcje biurowe.