MUZEUM HISTORII SAMORZĄDU ZAWODOWEGO
RADCÓW PRAWNYCH
TOGA
Toga radcowska jako strój urzędowy radcy prawnego została ustanowiona na mocy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 1997 r. w sprawie stroju urzędowego radców prawnych biorących udział w rozprawach sądowych wydanego na podstawie ówczesnego art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Zarządzenie weszło w życie z dniu 1 grudnia 1997 r.
Od 2000 r. przepis ten stanowi: „Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, określi strój urzędowy radców prawnych biorących udział w rozprawach sądowych, uwzględniając uroczysty charakter stroju, odpowiedni do powagi sądu i utrwalonej tradycji.”
Jak wspominał mec. Andrzej Kalwas, były Prezes KRRP, opisując przebieg prac nad „Wielką Nowelizacją” ustawy radcowskiej z 1997 roku: „Dogadywaliśmy art. 4, kiedy wypłynęła sprawa tóg. Zaczęło się od tego, że kolega z lubelskiej izby radców prawnych, już starszej daty, powiedział: „A ja mam na strychu togę po stryjku, który był przed wojną radcą Prokuratorii Generalnej”. Kolega przyniósł togę, wypłowiałą, ale z wyraźną niebieską wypustką, niebieskim żabotami, dobrą togę! Pokazaliśmy ją ministrowi Kubickiemu, on przyznał, że radcowie prawni powinni mieć strój urzędowy i obiecał nam zarządzenie w tej sprawie.” (za: Joanna Barańska-Głowacka „Z kart historii samorządu radców prawnych” OIRP w Warszawie, ISBN 978-83-63814-02-1, Warszawa 2012, str. 90).
Zgodnie ze „Słownikiem wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych" toga jest to „długi pas materiału wełnianego (ok. 5x3 m), który obywatele starożytnego Rzymu przywdziewali na tunikę, zostawiając prawe ramię odsłonięte." (Władysław Kopaliński "Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych" Martel 2005 ISBN 83-7200-770-5, str. 505).
Zwyczaj noszenia togi w Polsce sięga okresu międzywojennego. Pierwsze wzmianki o togach na terenie naszego kraju sięgają Galicji, gdzie adwokaci na początku XX wieku do sądów zakładali te specyficzne stroje. Zwyczaj ten nie przyjął się w innych regionach. Dopiero w roku 1929 polski wymiar sprawiedliwości wprowadził ujednolicony strój. W togach występowali sędziowie, prokuratorzy i adwokaci. Z uprawnienia do noszenia togi po raz pierwszy skorzystali warszawscy adwokaci występując przed Sądem Apelacyjnym w roku 1930.
W zależności od wykonywanej profesji prawniczej inny jest kolor tzw. żabotu, wszytego do togi przy kołnierzu.Zielony jest zarezerwowany dla adwokatów, niebieski dla radców prawnych, czerwony dla prokuratorów, fioletowy dla sędziów, błękitno szary dla radców i starszych radców Prokuratorii Generalnej, zaś biało czerwony dla sędziów Trybunału Konstytucyjnego.
W załączniku do rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 27 listopada 2000 r. w sprawie określenia stroju urzędowego radców prawnych biorących udział w rozprawach sądowych podano szczegółowy opis stroju urzędowego radców . Zacytujmy:
„Toga jest suknią fałdzistą z lekkiego czarnego materiału wełnianego lub wełnopodobnego, sięgającą powyżej kostek około 25 cm od ziemi i ma u góry odcinany karczek szerokości 21 cm. Toga u dołu ma w obwodzie 2 m 70 cm do 2 m 78 cm i od karczka w dół ułożona jest w kontrafałdy po 3 na obydwu przodach togi i 7 na plecach. Środkowa kontrafałda na plecach togi ma fałdy po obu stronach, a pozostałe są wszywane do karczka w kierunku rękawów.
Kołnierz togi jest okrągły, płasko wyłożony, zapinany pod szyją na haftkę. Szerokość kołnierza wynosi z tyłu 16 cm, a z przodu 18 cm. Końce kołnierza są ścięte, tworząc wycięcie w formie kąta prostego. Toga zapinana jest na 5 guzików krytych.
Rękawy togi u góry ułożone są w 7 do 9 kontrafałd, tworzących bufy. Rękawy mają u dołu w obwodzie 75 cm i skrojone są w ten sposób, że po odwinięciu tworzą mankiet szerokości 10 cm, przymocowany z przodu do szwa rękawa. Wewnątrz rękawa przy przegubie ręki umieszczony jest zatrzask, na który można rękaw zapinać.
Przody togi po obu stronach wewnętrznych mają podszycie (listwy) z tego samego materiału co toga, szerokości 10 cm.
Przód togi, boki i karczek są szyte podwójną stebnówką szerokości 0,5 cm, a karczek togi podszyty jest czarną podszewką.
Przy kołnierzu togi wszyty jest żabot z ciemnoniebieskiego jedwabiu długości 21 cm, szerokości u dołu 28 cm, ułożony w 13 kontrafałd, z których środkowa, szerokości 2 cm, ma fałdy po obu stronach, a pozostałe biegną w kierunku rękawów. Żabot z prawej strony togi jest zapinany na guziczek.
Kołnierz i mankiety togi mają wypustkę z ciemnoniebieskiego aksamitu, której szerokość wynosi 0,5 cm."
Tak więc ciemnoniebieskiemu kolorowi radcowskiemu przyporządkowany został odpowiedni numer z międzynarodowego systemu kolorów – czyli Pantone® 289*. Radcowski niebieski stał się kolorem korporacyjnym, czyli podstawowym kolorem identyfikacji graficznej Krajowej Izby Radców Prawnych.
